Veilig renoveren: asbest

Asbest is de term voor een groep mineralen die in de natuur voorkomen. Sinds de oudheid werd de stof al opgedolven en gewaardeerd voor de brand- en hittebestendige eigenschap, de stevigheid van het materiaal en de beperkte kostprijs. Asbest werd gebruikt in de auto-industrie, de scheepsbouw, in huishoudtoestellen en in filters (voor sigaretten, wijn en water). In de Naoorlogse periode vond dit materiaal ook op grote schaal zijn weg in de bouwindustrie. Het materiaal is gebruikt geweest in daken, isolatie, leidingen, enz. 

Sinds 1998 en 2001 is dit wonderproduct verboden in België en Europa. Alle toepassingen met asbest mogen sindsdien niet meer geproduceerd, gebruikt en op de markt gebracht worden. Uit wetenschappelijk onderzoek kwam duidelijk naar voren dat blootstelling aan asbest enorme gezondheidsrisico’s met zich mee brengt. Deze stof is kankerverwekkend. Het inademen van asbestvezels houdt risico in voor voornamelijk longkanker en asbestose, waarbij littekenweefsel ontstaat in de longen. Ook andere kankers, zoals strottenhoofd-, borst- en eierstokkanker kunnen veroorzaakt worden door blootstelling aan deze stof.

Is jouw woning ouder dan 2001 en wil je deze renoveren? Hou er dan rekening mee dat de kans groot is dat je asbesthoudende materialen zal tegenkomen. Wegens de grote gezondheidsrisico’s is het van belang je goed te informeren over hoe je asbest het best verwijderd. Asbest komt voor in twee vormen. Ofwel heb je te maken met niet-hechtgebonden asbest (losse asbest – te vinden in onder meer isolatie) ofwel met hechtgebonden asbest (vaste asbest – te vinden in onder meer asbestcementen golfplaten). Vooral de losse vezels vormen een gevaar voor de gezondheid. Indien je te maken hebt met deze losse vorm, dien je dit altijd te laten verwijderen door een erkende asbestverwijderaar.

Indien de vezels stevig vastzitten, dan bekijk je best de staat waarin het materiaal zich bevindt. Is het asbest in slechte staat, verweerd of moeilijk te verwijderen, dan doe je best beroep op een aannemer met de nodige kennis in huis. De aannemer kan dit bewijzen door zijn/haar opleidingsattest specifiek voor het verwijderen van asbest voor te leggen. Een erkende asbestverwijderaar is ook een optie.

Wanneer het asbest nog in goede staat is, mag je deze zelf verwijderen. Tref dan wel de nodige en voldoende voorzorgsmaatregelen. Draag beschermende kledij (een stofmasker FFP3, een wegwerpoverall en afspoelbare schoenen), dek onderliggende vloer en omliggende materialen af met folie om loskomende stukken op te vangen en bevochtig het asbest om stof te vermijden. Zorg dat het asbesthoudende materiaal niet breekt: werk daarom met handwerktuigen en niet met mechanische werktuigen. Verpak het asbestafval, als ook de gebruikte folies en de beschermende kledij dubbel en intact, hou deze apart van ander afval en breng het naar het recyclagepark. Sommige recyclageparken bieden gratis of voordelig asbestzakken aan.

Asbest verwijderen, wordt een belangrijk aandachtspunt de komende jaren. Zo streeft de Vlaamse Overheid naar een asbestveilig Vlaanderen tegen 2040. Dat houdt in dat alleen nog asbesttoepassingen in goede staat mogen aanwezig zijn in onze leefomgeving. Uit onderzoek blijkt dat hechtgebonden asbest door blootstelling aan vorst en regen verweerd. Hierdoor komen asbestvezels los en vormen ze dus een gevaar voor de omgeving (via inademing of via het regenwater). Deze verouderde en verweerde asbest, waaronder de vele asbestcementen golfplaten, wil de Vlaamse Overheid de komende jaren aanpakken.

Hoe zal de overheid te werk gaan? Inventarisatie is de eerste pijler. De overheid wil het aanwezige asbest in kaart brengen. Dit zal gebeuren aan de hand van een asbestinventaris, die in de toekomst verplicht voor te leggen zal zijn bij de verkoop van een gebouw dat ouder is dan 2001. Vanaf 2032 wil de overheid dat iedere eigenaar zo een asbestinventaris van de eigen eigendom bezit. Daarnaast focust de overheid ook op het verwijderen van het asbest, de tweede pijler. Voor overheidsgebouwen bestaan reeds streefdata om het asbestmateriaal in slechte staat te verwijderen. Voor private eigenaars zijn er op dit moment nog geen deadlines gesteld. Een derde pijler is het beheer van dit materiaal. Wie asbesthoudende materiaal in zijn/haar woning heeft, zal verplicht worden alle maatregelen te nemen om gevaar voor de omgeving uit te sluiten. Als laatste en vierde pijler zullen er een aantal praktijk verboden worden, zoals het reinigen van asbestdaken, het inkapselen van asbesthoudende materialen, enz.